Što je Big Crunch?

Big Crunch je hipotetski kozmološki događaj u kojem se cijeli svemir urušava pod vlastitom gravitacijom, završavajući u singularitetu crne rupe. Big Crunch je mogući scenarij za konačnu sudbinu svemira, zajedno s drugima kao što su neograničeno širenje (Veliki Rip ili Heat Death) i Big Bounce, gdje bi se svemir urušio, ali bi se potom ponovno proširio. Mnogi kozmolozi smatrali su Big Crunch vjerojatnim ishodom daleke budućnosti za svemir sve do 1998. godine, kada je otkrivena tamna energija, tajanstvena sila koja je uzrokovala ubrzanje širenja svemira, što je činilo vjerojatnijim neograničeno širenje.

Prevladavajući model nastanka kozmosa je teorija Velikog praska, koja tvrdi da je današnji svemir nastao u gigantskoj eksploziji prije 13.73 milijarde godina. Nakon što je teorija Velikog praska postala dobro utemeljena i potkrijepljena mnogim dokazima, znanstvenici su počeli govoriti: “Imamo dobar model za početak svemira – što je s njegovim krajem?” Opća teorija relativnosti, teorija koju je osmislio Albert Einstein 1916. godine, dala je kozmolozima matematičke alate za ispitivanje mogućih krajnjih stanja svemira.

Najvažnija varijabla u pitanju kraja svemira i mogućnosti Big Bruncha je vrijednost Omega (Ω), koja se definira kao prosječna gustoća tvari svemira podijeljena s kritičnom vrijednošću te gustoće. Ako je Ω veći od 1, svemir je zatvoren, što znači da se geometrija prostora može usporediti s unutarnjom površinom kugle. Ako je Ω veći od 1, kao u slučaju da je prostor ispunjen s dovoljno materije, tada je Big Crunch na kraju neizbježan. Ako je Ω manji od 1, svemir je otvoren i širit će se neograničeno. Nedavna zapažanja sugeriraju da je Ω manji od 1, ali to se uvijek može promijeniti s dodatnim saznanjima.

Poznata je činjenica da se svemir širi. U scenariju Big Crunch, ova ekspanzija bi na kraju prestala, a zatim bi se preokrenula, a galaksije bi se sve više približavale jedna drugoj. Nakon nekoliko desetaka milijardi godina, galaksije bi se na kraju toliko približile da pojedinačni superskupovi galaksija više ne bi bili skupovi, već bi postali super-galaksije. Središte ovih galaksija sadržavalo bi masivne zvijezde, slične zvijezdama Populacije I koje su postojale u zoru svemira.

Ove bi zvijezde bile toliko masivne da bi se same raspale za manje od milijun godina; tipični životni vijek zvijezde poput Sunca je više poput 10 milijardi godina. Na kraju bi se sva materija toliko stisnula da bi sav život prestao, a sve u svemiru bi progutala masivna crna rupa. Na sreću naših potomaka, takav se događaj sada čini nevjerojatnim.