Endocitoza posredovana receptorima uključuje mehanizam kojim stanice jedu i probavljaju velike molekule. Određene vrste molekula kombiniraju se s receptorskim proteinima koji su ugrađeni unutar plazma membrane. Nakon što je zatvorena unutra, plazma membrana formira vezikulu oko molekule, koju stanica internalizira. Drugi naziv za ovaj proces je endocitoza ovisna o klatrinu.
Molekule koje se vežu na receptore nazivaju se ligandi. Receptori se nalaze unutar udubljenja na području plazma membrane obložene proteinima. Kako je ligand vezan za membranu, on je zatvoren, a premaz se odvaja. Vezikula se tada naziva endosom, koji se dalje dijeli na dvije odvojene vezikule.
Jedna vezikula sadrži receptore, druga drži molekulu ili česticu. Vraćajući se na plazma membranu, receptori se recikliraju dok se preostali vezikuli vežu na lizosom. Lizosom razgrađuje sadržaj i ugrađuje u citosol stanice.
Lipoproteini niske gustoće (LDL) se transportiraju u stanice endocitozom posredovanom receptorom. Aktivan u transportu lipida iz jetre u druga područja tijela, LDL omogućuje premještanje kolesterola i drugih lipida u krv i limfu na bazi vode. Inače bi nakupine masti plutale i poremetile normalnu funkciju krvi.
Liječnici obično naručuju laboratorijski test koji se naziva profil lipida u krvi, koji mjeri koncentraciju masti, kolesterola i lipoproteina odgovornih za njihovo nošenje. Visok kolesterol u krvi je čimbenik rizika za kardiovaskularne bolesti. Iako je potreban stanicama, kolesterol koji ostaje u krvotoku može dovesti do stvaranja plakova na arterijskim stijenkama.
Glikoprotein transferin prenosi željezo putem endocitoze posredovane receptorima. Proizveden i pohranjen u jetri, transferin igra ključnu ulogu u transportu željeza iz tankog crijeva, gdje se apsorbira. Transferrinski receptori u ovom slučaju ostaju vezani za ligand, što se malo razlikuje od metabolizma LDL-a.
Osim endocitoze posredovane receptorima, nekoliko drugih tipova endocitotskih mehanizama funkcionira unutar bioloških organizama. Ovi mehanizmi uključuju pinocitozu i fagocitozu. Fagocitoza, što doslovno znači “jedenje stanica”, proces je tijekom kojeg stanica unosi čestice poput bakterija i hrane. Koriste ga protisti i bijela krvna zrnca.
Kod fagocitoze, čestica pričvršćena na površinu stanice zatvorena je unutar nabora plazma membrane. Nabori tvore vakuolu, vrstu membranske vrećice. Probavljajući česticu, lizosom se spaja s vakuolom.
Pinocitoza doslovno znači “opijanje stanica”. Sitne kapljice tekućine unose se u stanicu. Kapljice postaju zarobljene unutar rupica plazma membrane, tvoreći male vezikule koje nalikuju sitnim, pojedinačnim mjehurićima. Tekućina unutar vezikula otopljena je u citosolu.