Fagocit je vrsta bijelih krvnih stanica koja pomaže ljudskom tijelu u borbi protiv infekcije i uklanja mrtve ili umiruće somatske stanice. Fagociti oslobađaju tijelo od bakterija i drugih patogena putem procesa gutanja koji se naziva fagocitoza. Tijekom fagocitoze, fagociti gutaju i ubijaju mikrobe koristeći niz različitih metoda. Postoje dvije vrste fagocita, profesionalni i neprofesionalni. Profesionalne stanice opremljene su molekulama receptora koje privlače određene kemikalije koje signaliziraju prisutnost infekcije.
Jedna od važnih uloga koju ispunjavaju fagociti je zbrinjavanje stanica koje su podvrgnute apoptozi, odnosno programiranoj staničnoj smrti. Mrtve ili umiruće stanice zbrinjavaju neprofesionalni fagociti. Stanice daju kemijske signale koji omogućuju fagocitu da otkrije njihov pad, tako da onda može progutati umiruće stanice pomoću fagocitoze. Profesionalni fagociti također koriste fagocitozu za uklanjanje bakterija i drugih mikroba. Virusi se ne mogu ubiti ovim postupkom, jer koriste fagocitozu za invaziju bijelih krvnih stanica i inficiraju ostatak tijela.
Fagocitoza počinje s fagocitom koji okružuje mikrob ili mrtvu stanicu. Kada je štetna stanica potpuno zarobljena u fagocitu, zarobljena je unutar komore koja se naziva fagosom ili fagocitna vezikula. Organele koje sadrže enzim zvane lizosomi zatim se spajaju s fagosomom, stvarajući strukturu nazvanu fagolizosom, u kojoj se zarobljena čestica ubija i probavlja.
Fagociti mogu ubiti mikrobe pomoću unutarstaničnih ili izvanstaničnih procesa. Najučinkovitiji proces ubijanja odvija se unutar fagocita i ovisi o molekulama koje sadrže kisik u bijelim krvnim stanicama. Kisekovi radikali prolaze kroz razne kemijske reakcije u prisutnosti enzima koji se nalaze u fagolizosomu. Ove kemijske reakcije pretvaraju kisik u vodikov peroksid i singletni kisik, manje stabilan oblik molekule kisika. Vodikov peroksid je antiseptik i dezinficijens koji ubija mikrobe.
Postoje i vrste unutarstaničnog ubijanja koje se ne oslanjaju na prisutnost kisika. Antimikrobni proteini u fagolizosomu također mogu ubiti bakterije napadajući njihove bakterijske membrane. Vezni proteini koji se nazivaju laktoferini uskraćuju bakterijama željezo koje je mikrobima potrebno za rast i razmnožavanje. Izvanstanično ubijanje događa se izvan stanice i ovisi o prisutnosti proteina nazvanog Interferon-gama. Ovaj protein aktivira profesionalni fagocit zvan makrofag tako da proizvodi drugi protein koji se naziva faktor nekroze tumora koji uzrokuje smrt stanica.
Profesionalni fagociti dolaze u više vrsta. Postoje neutrofili, koji su najbrojniji tip fagocita i obično su prva linija obrane tijela od infekcije. Makrofagi su obično stacionarni ili “fiksni” kada dostignu zrelost, čuvajući vitalna područja tijela poput jetre, pluća i mozga. Dendritske stanice dobile su ime po izraslinama zvanim dendriti koje proizvode. Monociti, osim izvođenja fagocitoze, također nadopunjuju makrofage i dendritske stanice u zdravom tijelu.